Brill: Một tín đồ chân thành không bao giờ mắc bệnh thần kinh". Bài Tựa này, cụ Nguyễn Hiến Lê viết từ năm 1951, lúc cụ dạy học ở Long Xuyên. Mà bây giờ chúng đã sắp nhốt tôi vô cái ngục hiểm độc kia!
Bây giờ tôi tin chắc chắn, không mảy may ngờ vực, rằng vấn đề quan trọng nhất - và gần như là độc nhất - mà bạn và tôi phải giải quyết là chọn những tư tưởng chánh trực. Tôi tin bây giờ tôi đã nhận được chân giá trị của đời sống. "Đừng lo tới ngày mai vì ngày mai ta phải lo tới công việc của ngày mai.
Tôi nhớ cứ những buổi tối có điều buồn bực, tôi về nhà, lại gắt gỏng vô cớ rồi gây sự với nhà tôi. Nước nguồn đã thoát khỏi đồng bằng thì còn dùng quay guồng máy xay lúa sao được nữa?" 000 Mỹ kim một lần, rồi đưa cho con trai mở tiệm bán đồ phụ tùng xe hơi.
Ban này nổi tiếng khắp thế giới. Kìa, Samuel Leibowitz, trước làm luật sư, sau làm toà, đã cứu được 78 người khỏi lên máy điện. Không ai làm được việc đó hết, trừ phi chính bạn, Nhưng điều mà tôi có thể làm được là chỉ cho bạn biết những người khác trừ 50% nỗi lo của họ ra sao - còn bạn phải tự trừ nỗi lo của bạn!
Bạn đương làm cho thần kinh căng thẳng và mệt vậy! Mình lo về chuyện gì vậy? Áp dụng luật trung bình xem việc đó có thể xảy ra được không đã!". Và anh thi đua với một bạn thợ máy ngồi bên.
Giáp trạng tuyến, cái hạch điều hoà cơ thể của ta nầy, lúc ấy như nổi doá lên làm cho tim đập mạnh và toàn cơ thể hoạt động ồ ạt, sôi nổi như một cái lò than đúc thép mở tung các cửa cho hơi và không khí ùa vào. Năm ngoái, khắp châu Mỹ chỉ có 14 người thâu được lợi tức hơn số 240. Thế nào bạn cũng được tiếp và nhận được những lời khuyên vô giá và sau nầy khỏi phải phí nhiều năm thất vọng, đau lòng.
Và tôi thấy phương pháp ấy công hiệu. Nhưng y học vẫn chưa trị được những bệnh tinh thần, không do vi trùng mà do những cảm xúc như lo lắng, sợ sệt, oán ghét, thất vọng, những bệnh mỗi ngày một tăng với tốc độ rất gớm ghê. Từ bữa đó, sách bán chạy vo vo.
Từ hồi nhỏ, tôi chưa được tới một châu thành nào có trên 4. Một trong những nguyên nhân chính của sự mệt nhọc là nỗi buồn chán. Ông thú thật với tôi hồi đó ông chán nản đến nỗi muốn xin từ chức ngay, nếu ông không sợ xấu hổ với mẹ.
Có lần họ phải ra sân khấu cùng một lúc thì mỗi người đứng một đầu, người quay mặt ra phía này để chào khán giả, người ngó ra phái kia để khỏi trông thấy mặt nhau. Những người sợ sệt nối đuôi nhau hàng giờ tại nhà thương, sở Chữa lửa, sở Công an và cả trong những xí nghiệp để được chủng đậu. Tôi đã đi bộ hàng ngàn cây số để tiết kiệm mỗi lần một vài xu tiền xe, giầy thì lủng đế mà quần thì vá đũng.
Họ sẽ tính vào quỹ nghiên cứu vì đã nói, đây chỉ là một cuộc thí nghiệm". Tuy nhiên chiếc tàu hộ tống không hay chi hết, vẫn tiến tới. Chúng ta, ai cũng cảm thấy cần có ở thế gian này một người sẳn sàng nghe mình và hiểu mình.